Β.3. Η διανομή των εθνικών κτημάτων

ΣΧΕΔΙΑΓΡΑΜΜΑ

ΕΘΝΙΚΕΣ ΓΑΙΕΣ ή ΕΘΝΙΚΑ ΚΤΗΜΑΤΑ

Τι ήταν ; οι ακίνητες ιδιοκτησίες των Οθωμανών ( δημόσια κτήματα – μουσουλμανικά ιδρύματα – ιδιωτικά κτήματα ) που περιήλθαν στον έλεγχο του ελληνικού κράτους "επαναστατικώ δικαίω"

Τι μπορούσαν να γίνουν ;

Να δοθούν στους ακτήμονες

Να εκποιηθούν

Να χρησιμοποιηθούν ως υποθήκες για τη σύναψη δανείων

Τι έγιναν ;

1. Κατά τη διάρκεια της επανάστασης

Α) υποθήκες δανείων

Β) εκποιήθηκαν

2. 1833-1871 αποσμασματικές προσπάθειες των ελληνικών κυβερνήσεων για διανομή των εθνικών κτημάτων

• γιατί δεν προχώρησε πιο συστηματικά

α) περίπλοκο ιδιοκτησιακό καθεστώς => δυσκολία υπολογισμού της έκτασής τους

β)πολλοί καλλιεργητές είχαν δικαιώματα εκμετάλλευσης από τα προεπαναστατικά χρόνια

γ)δεν υπήρχαν ξεκάθαροι τίτλοι ιδιοκτησίας

δ) κτήματα στη Στερεά Ελλάδα εξαγοράστηκαν από ιδιώτες

ε) συχνές οι καταπατήσεις

στ) διαφορά οθωμανικού –ελληνικού δικαίου => μεγάλα περιθώρια ατασθαλιών

αποτέλεσμα : διανεμήθηκαν μόνο 600.000 στρέμματα

στη μη διάνομή των κτημάτων συνέτεινε και η αδιαφορία των πλουσίων για επένδυση στην ααγροτική πααραγωγή ή έστω στην αγορά γης [γιατί α) έτσι κι αλλιώς δεν υπήρχαν τα κεφάλαια και β) προτιμούσαν να αγοράσουν ακίνητα στις πόλεις και στην Αθηνα]

3. 1871 οριστική νομοθετική αντιμετώπιση

στόχος : η αποκατάσταση των ακτημόνων

              η εξασφάλιση εσόδων μέσω της εκποίησης

(δεν μπορούσαν να επιτευχθούν και τα δύο- "ουκ αν λάβεις παρά του μη έχοντος")

αποτέλεσμα : διανεμήθηκαν 2.650.000 στρέμματα σε 370.000 οικογένειες

μόνο το 50% του αντιτίμου εισπράχτηκε από το κράτος

γιατί δε πέρασαν στα χέρια μεγαλογαιοκτημόνων ;

α) επιδίωξη των κυβερνήσεων

β) δεν υπήρχαν μεγάλα κεφάλαια

γ) στροφή των πλουσίων στα ακίνητα της Αθήνας

έτσι η δημιουργία μικρών κλήρων είχε ως αποτέλεσμα:

   α) άμβλυνση των κοινωνικών εντάσεων - αποκατάσταση ακτημόνων

              β) οι μικροί κλήροι ήταν αυπρόσβλητοι στις κρίσεις και ανίκανοι να αντιμετωπίσουν τις πιέσεις της αοράς

                      γ) ανάπτυξη συστήματος πολιτικής προστασίας

.............................................................................................................................................

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

ποια πιστεύετε διαφορά παρουσίαζε το οθωμανικό δίκαιο με το βυζαντινορωμαικό;

τι ήταν οι εθνικές γαίες;

τι θα μπορούσαν ναγίνουν και τι έγιναν την πε΄ριοδο της επανάστασης;

ποια ζητήματα περιέπλεκαν τη λύση του προβλήματος;

πόσα ήταν τα εθνικα κτήματα, πόσα διανεμήθηκαν μέχρι και το 1911;

γιατί δεν δημιουργήθηκαν μεγάλες ιδιοκτησίες στην Ελλάδα μέχρι και το 1880;

Σε ποια περιοχή της Ελλάδας υποθέτετε ότι θα είχαμε μεγάλες ιδιοκτησίες(τσιφλίκια);

ποια τα οικονομικά και πολιτικά αποτελέσματα της διανομής των εθνικών γαιών σε μικροιδιοκτήτες;

πολλαπλής επιλογης

·      Η  διανομή των εθνικών κτημάτων στους ακτήμονες αποτέλεσε

α)αίτημα προς όλες τις ελληνικές κυβερνήσεις

β)ζήτημα που λύθηκε κατά τη περίοδο της ελληνικής επανάστασης

γ)πράξη που συνέβαλε σημαντικά στην αύξηση των εσόδων του κράτους

δ)ενέργεια που οδήγησε στην αποφυγή των κοινωνικών αντιθέσεων

ε)αναγκαία λύση λόγω της απροθυμίας των πλουσιοτέρων να επενδύσουν σε γη

·      τα κτήματα της στερέας Ελλάδας

1.  πωλήθηκαν σε καλή τιμή για το κράτος

2.  πωλήθηκαν σε ιδιώτες

3.  παρέμειναν στα χέρια των μωαμεθανών μέχρι την ανταλλαγή των πληθυσμών

διανεμήθηκαν σε μικρούς κλήρους 

Σωστό-λάθος

 1. Στον οθωμανικό χώρο δεν υπήρχαν ξεκάθαροι τίτλοι ιδιοκτησίας, αλλά επάλληλα δικαιώματα επί της γης. 

2. Πολλοί αγρότες καλλιεργούσαν εθνικά κτήματα, πλήρωναν το φόρο της δεκάτης και ποσοστό 15% στον κατ’ όνομα ιδιοκτήτη, είχαν δηλαδή δικαιώματα εκμετάλλευσης της γης. 

3. Στη Στερεά Ελλάδα κυρίως, πολλά κτήματα πουλήθηκαν απευθείας από Τούρκους σε Έλληνες σε υψηλές τιμές. 

4. Οι καταπατήσεις εθνικών γαιών ήταν σπάνιες, εξαιτίας των ξεκάθαρων πιστοποιητικών ιδιοκτησίας που υπήρχαν. 

5. Το νέο ελληνικό κράτος υιοθέτησε το οθωμανικό δίκαιο στο χώρο της έγγειας ιδιοκτησίας