Γ. 1. Το αγροτικό ζήτημα

ΣΧΕΔΙΑΓΡΑΜΜΑ

Το αγροτικό ζήτημα

Τι ήταν: το πρόβλημα της έγγειας ιδιοκτησίας (η κατάργηση των μεγάλων ιδιοκτησιών και η κατάτμηση των σε μικρές παραγωγικές μονάδες)

Παράγοντες που διευκόλυναν αυτήν την πορεία

Η βιομηχανική επανάσταση περιόρισε την κυριαρχία της αγροτικής οικονομίας

Η κατοχή γης αιώνα έπαψε να είναι πηγή κύρους και εξουσίας

Η Ελλάδα ειδικότερα ακολουθεί την ίδια πορεία αλλά με πιο αργούς ρυθμούς

Δεν αντιμετωπίζει έντονα το αγροτικό ζήτημα μέχρι το 1881

γιατί: προοδευτική διανομή εθνικών γαιών (λίγα μόνο τσιφλίκια σε Αττική και Εύβοια

το 1881 όμως: με την προσάρτηση της Θεσσαλίας Έλληνες ομογενείς αγοράζουν τα τα μουσουλμανικά τσιφλίκια

οι νέοι ιδιοκτήτες:

διατηρούν το θεσμό των κολίγων

κερδοσκοπούν στην παραγωγή του σιταριού ( τεχνητές ελλείψεις αύξηση της τιμής)

προσπάθειες των ελληνικών κυβερνήσεων για επίλυση του ζητήματος

1907 : ψήφιση νόμου που επέτρεπε στο ελληνικό κράτος την απαλλοτρίωση

Συνάντησε αρκετές δυσκολίες , προκάλεσε εντάσεις και συγκρούσεις

( Κιλελέρ)

1917 : κυβέρνηση Εθνικής Αμύνης : νομοθετήματα για υποχρεωτικές απαλλοτριώσεις

με στόχο

α) την στήριξη και τον πολλαπλασιασμό των ελληνικών ιδιοκτησιών

β) την αποκατάσταση των προσφύγων

γ) την πρόληψη των κοινωνικών εντάσεων

1923 : με βάση αυτά τα νομοθετήματα προχώρησε τελικά η απαλλοτρίωση κάτω από το βάρος των προσφύγων

αποτέλεσμα

αναδιανομή του 40% της καλλιεργήσιμης γης( 85% στην Μακεδονία-68% στην Θεσσαλία). Στα επόμενα χρόνια η μεταρρύθμιση ολοκληρώυηκε. Αποτέλεσμα:

καθεστώς μικροϊδιοκτησίας

όμως: οι μικροκαλλιεργητές εύκολα θύματα των εμπόρων. ΈΤΣΙ:

νέα μέτρα : Αγροτική τράπεζα

κρατικοί οργανισμοί παρέμβασης

συνεταιρισμοί

------------------------------------------------------------------------------------------------------------

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

Ερωτήσεις ανοικτού τύπου

• Ποιος ήταν ο στόχος της αγροτικής μεταρρύθμισης;
• Πώς η ανάπτυξη της βιομηχανίας και των άλλων παραγωγικών τομέων βοήθησε την εφαρμογή της αγροτικής μεταρύθμισης;
• Γιατί δεν είχαμε έντονες κοινωνικές εντάσεις στο χώρο της γεωργίας πριν το 1881;
• Γιατί τα κτήματα της Θεσσαλίας δε χαρακτηρίστηκαν εθνικές γαίες και δεν προήλθαν στη δικαιοδοσία του ελληνικού κράτους ;
• Πώς φαίνεται στον αγροτικό τομέα ο κερδοσκοπικός χαρακτήρας της εισροής του παροικιακού κεφαλαίου στη χώρα μας ;
• Γιατί δε προχώρησαν άμεσα οι μεταρρυθμίσεις του 1907 και του1917;
• Πως η μικρασιαική καταστροφή έδρασε καταλυτικά στην εφαρμογή της μεταρρύθμισης ;
• Αρνητικές και θετικές συνέπειες της μεταρρύθμισης

Ερωτήσεις κλειστού τύπου

• Σωστό – Λάθος

Στα τέλη του 19ου αιώνα η κατοχή γης αποτελούσε μια σημαντική πηγή εξουσίας Σ Λ

Οι ελληνικές κυβερνήσεις είχαν ως στόχο τον καταμερισμό της μεγάλης ιδιοκτησίας Σ Λ

Από το 1917 ως το1922 έγιναν οι περισσότερες απαλλοτριώσεις Σ Λ

Οι βαλκανικοί πόλεμοι βοήθησαν στην εξεύρεση λύσης του αγροτικού προβλήματος Σ Λ

Οι κολήγοι απέδιδαν ένα μέρος της σοδειάς τους στους ιδιοκτήτες Σ Λ

• Σημειώστε τις λανθασμένες απαντήσεις

Η αναδιανομή της γης σε μικρές ιδιοκτησίες είχε ως αποτέλεσμα

1. ισχυρές παραγωγικές μονάδες
2. την έλλειψη της ανάγκης παρεμβατισμού του κράτους
3. την αποφυγή των κοινωνικών εντάσεων σε όλη την ελληνική επικράτεια
4. την αποκατάσταση των προσφύγων

Στα γεγονότα του Κιλελερ φτάσαμε , γιατί

1. αντέδρασαν οι γαιοκτήμονες στις επιχειρούμενες μεταρρυθμίσεις
2. διατηρήθηκε το δουλοπαροικιακο σύστημα στα τσιφλίκια
3. αδύναμία ελληνικών κυβερνήσεων να έρθουν σε ρήξη με τα συμφέροντα των γαιοκτημόνων

4. αύξηση της φορολογίας στους αγρότες

η μικρασιατική εκστρατεία 1920-1922

1. κατα τη διαρκεια της υπηρχαν οι προυποθέσεις αναδιανομής της γής
2. μετά το τέλος της η αναδιανομή της γής έγινε επιτακτική ανάγκη
3. οι απώλειες σε έμψυχο υλικό επιτάχυναν τισ διαδικασίες της μεταρρύθμισης

4. η ανταλλαγή πληθυσμών που την ακολούθησε όξυνε το αγροτικό πρόβλημα

• στις λέξεις της πρώτης στήλης αντιστοιχίστε τις φράσεις της δεύτερης (η αντιστοίχιση δεν είναι πάντοτε 1 προς 1 (κάποια δεν ταιριάζουν)

κολήγοι αγροτική τράπεζα πρόσφυγες τσιφλικάδες βαλκανικοί πόλεμοι βιομηχανική επανάσταση

Α.τεχνητές κρίσεις Β. Περιορισμός του αγροτικού τομέα Γ. Δανεισμός των αγροτών Δ.καθυστέρηση μεταρρύθμισης Ε. νέοι ιδιοκτήτες Στ.προστασία αγροτών Ζ. Αναχρονιστικός θεσμός Η.ο αγρότης της Πελοποννήσου Θ. Μεταφορά χρημάτων στο εξωτερικό Ι . νέες εκτάσεις Κ. Εκσυγχρονισμός της γεωργίας